Erken Yaşta Ortodonti ve Çene Ortopedisi

Ortodontik tedaviler daimi dişlerin konumlarını düzeltmeyi hedeflediğinden, tedaviye başlamadan önce tüm süt dişlerinin düşmüş ve yerine daimi dişlerin çıkmış olması istenir. Aksi halde daimi dişlerin çıkması için beklenen süre ortodontik tedavi süresine ekleneceğinden toplam tedavi süresi uzayacaktır. Genellikle 12 yaşında tüm süt dişleri düşmüştür ve yerine yeni dişler yerleşmiştir. Bu nedenle 12 yaş ortodontik tedaviye başlamak için idealdir. Bazı durumlarda süt dişleri düşmeden de ortodontik tedaviye başlamak gerekmektedir. Buna erken yaşta ortodontik tedaviler ismi verilir.

Sürmekte olan daimi küçük azı ve köpek dişleri ile onların üstünde bulunan henüz düşmemiş süt dişleri
Daimi dişlerin süreceği yerin komşu dişler tarafından kapatılması sonucu gömük kalması, hastanın çenesini tam doğru konumda kapatamaması sonucu çene gelişiminin bozulması, yanlış kapanışın diş veya dişetlerinde travma yaratması, dişlerinin görüntüsü nedeniyle sosyal hayatın etkilenmesi ve psikolojinin bozulması gibi sebeplerle hastaların erken yaşta ortodontik tedavisine başlanabilir. Bu tedaviler mevcut sorunun çözülmesine yönelik yapılır, sorun çözülünce kısa sürede sonlandırılır. Esas ortodontik tedavi için tekrar 12 yaş beklenir, böylelikle iki aşamalı tedavi gerçekleştirilir.

Bazı durumlarda alt çene veya üst çenenin büyüme ve gelişiminde sıkıntılar gözlenir. Çenelerin dar olması, alt veya üst çenenin önde/geride olması tüm yüzü ve dişleri etkileyen iskeletsel bozukluklardır. İskeletsel bozuklukların nedeni büyük oranda genetiktir ve aile bireylerinde de görülebilir. Çenelerin düzeltilmesi erken yaşta henüz büyüme ve gelişim süreci devam ederken mümkündür. Bu tedavilere çene ortopedisi adı verilir. Doğru yaşta tedavi başlamaz ve hastanın büyüme gelişimi sonlanırsa, çenedeki bozukluk artık ancak 18 yaşında çene ameliyatı ile düzeltilebilir.

Üst çenenin geride olduğu ve/veya alt çenenin belirgin olduğu durumda 8-10 yaşında tedaviye başlamak gerekir. Alt çene darlığında 8-10 yaşları arasında, alt çenenin geride olduğu durumlarda kızlarda 11, erkeklerde 13 yaşına kadar, üst çene darlığında ise 15 yaşına kadar tedaviye başlanmalıdır. Doğru zamanlamayla gerçekleşen ortopedik tedavilerde çeneler ameliyatsız düzeltilebilmektedir.

Üst çene genişletmesinde kullanılan, takılıp çıkarılabilen damaklık. Tam yerinde çıkmayan üst ön dişlerin düzeltilmesinde de kullanılabilir. Hastaların hoşuna gidecek şekilde çeşitli renklerde kişiye özel üretilmektedir.

Ebeveynler çocuklarının çenelerinde bozukluk olduğundan şüpheleniyorsa en erken 8 yaşında ortodontist diş hekiminden randevu almalıdır. Genellikle 6 aylık bir tedavi ile çeneler düzeltilir ve 12 yaşına kadar takip edilir ve ortodontik tedavi ile süreç devam eder. Çenelerde bir anomali saptanmazsa hasta 12 yaşına kadar düzenli aralıklarla takip edilir ve ortodontik tedavi gerekliliği incelenir.